W 25-LECIE KONSTYTUCJI RP ZAPRASZAMY NA COTYGODNIOWY CYKL DEBAT ONLINE „KONSTYTUCJA25 – ROZMAWIAMY O KONSTYTUCJI”.
W ciągu tych lat Ustawa Zasadnicza zdążyła stać się dla nas najpierw oczywistością, pozbawionym specjalnych kontrowersji najogólniejszym aktem prawnym, a następnie – w ostatnich latach – przedmiotem ognistych sporów, nie tylko prawniczych. Niewątpliwie też staje się rdzeniem, wokół którego buduje się nowa tożsamość obywatelska.
O Konstytucji i jej roli (nie tylko w systemie prawnym) chcielibyśmy porozmawiać.
Przez trzy miesiące, od lipca do września 2022, w każdą środę o 20 będziemy zapraszać przedstawicieli świata polityki, prawa, organizacji społecznych oraz wszystkich zainteresowanych do dyskusji nad konkretnymi, czasem kontrowersyjnymi, czasem nieoczywistymi, zagadnieniami, jakich dotyka Konstytucja RP.
Mamy nadzieję, że niejedno uda nam się lepiej zrozumieć.
6 lipca
Cykl otwieramy pytaniem najbardziej podstawowym: Czy z Konstytucją można dyskutować? Czy jest ona „świętą księgą” świeckiego państwa? Umową, którą można renegocjować? Czy przemiany społeczne powinny mieć wpływ na jej reinterpretację, a może i zmianę?
Goście:
mec. Ryszard Kalisz, prawnika, byłego ministra, posła wielu kadencji, ale również przedstawiciela Prezydenta RP w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego
dr Bogna Baczyńska, specjalistkę prawa konstytucyjnego, wykładowczynię Uniwersytetu Szczecińskiego.
Transmisja debaty do obejrzenia TUTAJ
13 lipca – Konstytucja stosowana?
Goście:
Natalia Klima-Piotrowska, adwokatka, członkini Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach i przewodnicząca Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie
sędzia Krystian Markiewicz, prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia
Rozmowa o praktyce stosowania Konstytucji RP w ramach orzekania w sądach, jak i w pracy prokuratorów i adwokatów, ale i o kryzysie ustrojowo-prawnym związanym z brakiem Trybunału Konstytucyjnego.
Transmisja TUTAJ
20 lipca – Małżeństwo: prawo czy dyskryminacja?
Goście:
Ewa Łętowska, profesor prawa, pierwsza Rzecznik Praw Obywatelskich, była sędzia Trybunału Konstytucyjnego.
Bart Staszewski, reżyser, działacz LGBT, współzałożyciel stowarzyszenia „Miłość nie wyklucza”, twórca filmu „Artykuł osiemnasty”.
Tematem rozmowy jest słynny i często kontrowersyjnie komentowany art. 18 Konstytucji RP – dotyczący instytucji małżeństwa i roli rodziny w społeczeństwie polskim.
Transmisja TUTAJ
27 lipca – Dobrobyt na dziś czy na jutro?
Goście:
Magdalena Gałkiewicz, sekretarzyni Partii Zieloni, ekofeministka, weganka, aktywistka społeczna działająca na rzecz praw człowieka, praw zwierząt, ochrony przyrody.
Marek Tatała, wiceprezes Fundacji Wolności Gospodarczej, ekonomista, manager w sektorze organizacji pozarządowych, ekspert ds. polityki gospodarczej, regulacji i ekonomicznej analizy prawa.
Rozmowa dotyczy relacji zasady zrównoważonego rozwoju, zapisanej w art. 2 Konstytucji oraz zapisanej w art. 20 wolności działalności gospodarczej. Rozmawiamy więc nie tylko o tym, co oznaczają te dwie zasady i wartości, ale i jak rozumiane były podczas pisania Konstytucji RP, a jak rozumiane mogą być dzisiaj. Szczególnie ważnym zagadnieniem są nie tylko pola sporów i konfliktów tych dwóch przepisów, ale – możliwości dopełniania się i tworzenia wspólnych wizji nie tylko ekonomicznego dobrobytu dla Polski.
Transmisja TUTAJ
3 sierpnia – Granice człowieczeństwa w Konstytucji?
Goście:
Klaudia Jachira, aktorka, satyryczka, posłanka na Sejm RP, wspierająca pomoc dla uchodźców na granicy polsko-białoruskiej.
Kamil Syller, prawnik z woj. podlaskiego zaangażowany w pomoc uchodźcom. Zainicjował akcję zapalania na noc zielonego światła w domach, w których migranci mogą znaleźć pomoc.
Debata dotyczy sytuacji uchodźców na granicy polsko-białoruskiej w odniesieniu do Konstytucji RP i zawartych w niej wartości – praw człowieka, godności, prawa do azylu ale i potrzeby obrony granic.
Transmisja TUTAJ
17 sierpnia – Równe prawa, równe szanse w Konstytucji?
Goście:
Magdalena Środa, filozofka, etyczka, feministka, publicystka, profesor na Uniwersytecie Warszawskim, w rządzie Marka Belki pełniła funkcję Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn.
Jerzy Stępień, prawnik, sędzia, były senator i wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, w latach 1999–2008 sędzia Trybunału Konstytucyjnego, w latach 2006–2008 jako jego prezes.
Głównym tematem dyskusji będzie równość kobiet i mężczyzn w Polsce, wpisana jako zasada w artykule 33 Konstytucji RP, ale przede wszystkim praktyka i interpretacja tej zasady w kwestii kształcenia, awansu zawodowego i równości wynagrodzenia, jak i partycypacji w życiu politycznym i społecznym.
Transmisja TUTAJ
24 sierpnia – Jaka edukacja, taka demokracja?
Goście:
Anna Schmidt-Fic, nauczycielka matematyki, liderka „Protestu z Wykrzyknikiem”.
Jarosław Płuciennik, profesor zwyczajny Uniwersytetu Łódzkiego, kulturoznawca, historyk idei, literaturoznawca, dziennikarz i bloger.
Tematami dyskusji są m.in. prawa uczniów i studentów, prawa rodziców, prawa nauczycieli i wykładowców, nauka demokracji w przedszkolach, szkołach, uczelniach wyższych.
Transmisja TUTAJ
31 sierpnia – czy Konstytucja broni przed totalitaryzmem?
Goście:
Eliza Rutynowska – prawniczka, współpracowniczka Forum Obywatelskiego Rozwoju, specjalistka prawa antydyskryminacyjnego.
Rafał Pankowski – profesor socjolog i politolog, współzałożyciel stowarzyszenia Nigdy Więcej, ekspert ds. dyskryminacji i rasizmu, wielokrotnie nagradzany za działania na rzecz praw człowieka.
Rozmowa poświęcona rozumieniu i egzekwowaniu Art. 13 Konstytucji: Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada, lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur, lub członkostwa.
Transmisja TUTAJ
7 września – Wolność mediów, cenzura dziennikarzy?
Goście:
Ewa Siedlecka, dziennikarka, publicystka tygodnika „Polityka” i portalu „OKO.press”. Zajmuje się głównie zagadnieniami społeczeństwa obywatelskiego, sądownictwa, praw człowieka, praw osób z niepełnosprawnościami i praw zwierząt.
Jan Hoffman, radca prawny, reprezentujący dziennikarzy w pozwach sądowych, autor zapytania do prezes Sądu Najwyższego Małgorzaty Manowskiej o to, czy Andrzej Duda został wybrany legalnie.
Dyskusja dotyczyć będzie wolności prasy i środków masowego przekazu, czyli artykułu 14 Konstytucji RP.
– Co oznacza wolność mediów i gdzie są jej granice?
– Czym różni się wolność mediów od wolności i praw dziennikarzy?
– Jakie są formy i jaka rola ataków na wolność mediów i dziennikarzy od strony państwa i pozwów sądowych (SLAPP)
– Co grozi niezależnemu dziennikarstwu od strony działania rynku i nowoczesnych technologii?
Transmisja TUTAJ
14 września – Państwo świeckie, państwo święte?
Goście:
Bożena Przyłuska, współzałożycielka i prezeska Kongresu Świeckości,
jedna z liderek Warszawskiego Strajku Kobiet, członkini Rady Konsultacyjnej przy OSK – specjalistka od zagadnienia świeckości państwa i inicjatorka kampanii #SamePlusy.
ks. Alfred Wierzbicki, prof. KUL, teolog i etyk, autor wielu prac naukowych oraz zbiorów wierszy, felietonów, eseistyki.
Dyskusja dotyczyć będzie art. 53 Konstytucji RP, a w szczególności takich zagadnień jak:
– wolność wyznania i praktykowania religii – wolność uzewnętrzniania swojej religii i jej ograniczenia, w szczególności w sytuacji zagrożenia wolności innych osób
– nauczanie religii w szkołach publicznych
– treści religijne będące elementem nauczania powszechnego
Transmisja TUTAJ
21 września – Stany nadzwyczajne: niebezpieczeństwo dla demokracji?
Goście:
Prof. Monika Florczak-Wątor, prawnik, radca prawny, profesor nadzwyczajna w Katedrze Prawa Konstytucyjnego UJ, specjalistka w zakresie prawa konstytucyjnego.
Bartosz Kramek, aktywista, przewodniczący Rady Fundacji Otwarty Dialog, Organizator misji obserwacji i wsparcia ukraińskiego społeczeństwa obywatelskiego w trakcie EuroMajdanu na przełomie 2013/14 r.
Dyskusja dotyczyć będzie stanów nadzwyczajnych, opisanych w Rozdziale XI Konstytucji RP.
Poruszymy nie tylko pytanie o sens i wykładnię przepisów konstytucyjnych, ale i jak stosowane były, są, i mogą być, zarówno w państwie demokratycznym, jak i wykorzystywane przez władze dążące do autokratycznej formy rządzenia.
Poruszymy również międzynarodowy kontekst stanów nadzwyczajnych.
Transmisja TUTAJ
28 września – Gwarantowane prawo do sądu?
Goście:
Prof. Dobrosława Szumiło-Kulczycka, adwokat, kierownik Centrum Alternatywnego Rozwiązywania Sporów przy Wydziale Prawa i Administracji UJ, członek Okręgowej Rady Adwokackiej w Krakowie, wykładowca Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury
Waldemar Żurek, sędzia Sądu Okręgowego w Krakowie. W latach 2010-2018 członek Krajowej Rady Sądownictwa, do marca 2018 jako jej rzecznik. W latach 2004–2008 był członkiem zarządu Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”. Od 2018 członek zarządu głównego Stowarzyszenia Sędziów „Themis”.
Porozmawiamy:
– o gwarancjach konstytucyjnych wynikających z Art. 45 („Prawo do sądu”).
– o niezawisłości sędziów i niezależności sądu.
– o realnym respektowaniu prawa, w tym np. dostępu do prawników czy długości postępowań, czy problemach z językiem prawniczym.
– o problemach sądów i sędziów przez kolejne „reformy sądownictwa”, neosędziów, ale też problem z brakiem pracowników w sądach.
Transmisja TUTAJ