Czym żyje Europa?
W mijającym tygodniu Europa wciąż żyła pandemią i szczepionkami. Masowe szczepienia idą jak po grudzie i wszystkim zaczyna brakować cierpliwości. Trzy rządy: w Rzymie, Hadze i Tallinie, straciły większość parlamentarną, a chwieją się trzy kolejne: w Ljubljanie, Madrycie i Pradze. Niemiecka CDU wybrała nowego przywódcę.
poniedziałek 11 stycznia
Komisarz Thierry Breton ujął trafnie, co cała Europa myśli o wydarzeniach za oceanem: „Niepokojące jest to, że jakiś dyrektor naczelny spoza systemu wzajemnej kontroli organów władzy może wyłączyć głośnik prezydentowi Stanów Zjednoczonych. Nie tylko potwierdza to zakres wpływu tych platform internetowych, ale też pokazuje, jak słabo zorganizowane jest nasze społeczeństwo w obszarze cyfrowym” (Politico). Pytanie dnia brzmi: czy zaproponowane przez Komisję Europejską prawo cyfrowe, nad którym toczą się prace w Parlamencie Europejskim i Radzie ds. UE, okaże się skuteczne? Manfred Weber, lider Europejskiej Partii Ludowej w PE, domaga się ostrzejszych rozwiązań: „Nie można pozwolić, by tu decydował Mark Zuckerberg. Decyzje należą do demokratycznie wybranych instytucji, które muszą stanąć na wysokości zadania”.
Erdogan wystosował pismo do Urszuli von der Leyen, licząc na nowe otwarcie w stosunkach z UE w 2021 roku. Zapowiedziano wizytę tureckiego ministra spraw zagranicznych w Brukseli 21 stycznia.
wtorek 12 stycznia
W Brukseli trwa śledztwo szczepionkowe. CureVac – jedna z firm, z którymi Komisja Europejska podpisała umowę na dostawę szczepionek – zgodziła się udostępnić ów dokument Parlamentowi Europejskiemu „do wglądu”. Na posiedzeniu komisji ENVI przesłuchano urzędniczkę Komisji, domagając się szczegółowych informacji. Sandra Gallina to główna negocjatorka Komisji Europejskiej w rozmowach z firmami farmaceutycznymi. Jak wyjaśniała podczas wysłuchania w PE, nie wierzy w kontrakty narodowe na szczepionki, między innymi dlatego, że wynegocjowane dostawy ponad 2,3 miliarda dawek od sześciu firm dotrą na miejsce przed realizacją takich kontraktów. Firmy BioTech Pfizer i Moderna, których szczepionki zaakceptowano dla rynku europejskiego, zakontraktowały 760 milionów dawek, co wystarczy dla 380 milionów obywateli UE, tj. 80% populacji Unii. Gallina zapowiedziała, że masowe dostawy ruszą od kwietnia (za EU Observer).
środa 13 stycznia
Europa krąży wokół szczepień. Rząd w Atenach proponuje paszport dla zaszczepionych. AstraZeneca wreszcie rozpoczęła proces autoryzacji szczepionki w Unii Europejskiej. Przedłużają się obostrzenia; w Holandii lockdown ma obowiązywać do 9 lutego. W Hiszpanii rząd wprowadza nowy kanał komunikacyjny na WhatsAppie, by zapobiec dezinformacji antyszczepionkowej. Firma Johnson & Johnson informuje, że na początku lutego jej szczepionka będzie gotowa i zostanie zgłoszona do akceptacji przez Europejską Agencję ds. Leków. Premier Albanii Edi Rama krytycznie ocenia współpracę Unii Europejskiej z krajami bałkańskimi przy dystrybucji szczepionek; według niego Unia „myśli wyłącznie o sobie”.
Odnowić Europę, centrowa grupa polityczna w Parlamencie Europejskim, może stracić posła. Litwin Viktor Uspaskich umieścił homofobiczną wypowiedź w mediach społecznościowych. Dacian Ciolos, lider grupy Odnowić Europę, wezwał kolegę do przeprosin. Uspaskich twierdził, że go źle zrozumiano, bo jego słowa odnosiły się do tych, którzy go obrażają, a nie do osób LGBT. Na razie pozostaje w szeregach Odnowicieli Europy. W październikowych wyborach na Litwie mandat do Sejmasu uzyskał Tomas Vytautas Raskevičius, działacz społeczności LGBT.
czwartek 14 stycznia
Trwa kryzys rządowy w Rzymie i Tallinie. Były premier Matteo Renzi, którego partia ma zaledwie 2,5% poparcia w sondażach, wycofał dwóch ministrów z rządu. Pytanie bez odpowiedzi: czy rząd Giuseppe Contego przetrwa? Według 73% Włochów kryzys wywołał Renzi „z pobudek osobistych”. Brukselskie media podają, że chodzi o lukratywne kontrakty na wydawanie pieniędzy europejskich z Funduszu Odbudowy.
W Tallinie ustąpił rząd Jurija Ratasa. Dwa dni wcześniej prokuratura poinformowała o podejrzeniach o przyjęcie łapówek przez pięciu polityków rządzącej Partii Centrum, w tym sekretarza generalnego partii. Ratas nie jest oskarżony, podał jednak rząd do dymisji w duchu odpowiedzialności za sytuację w ugrupowaniu, któremu przewodzi. Nowy rząd ma utworzyć Kaja Kallas, szefowa opozycyjnej Partii Reform, córka byłego premiera i komisarza UE Siima Kallasa. W skład koalicji rządu Ratasa wchodziła skrajnie prawicowa partia EKRE, której lider i minister finansów Martin Helme porównywał Unię Europejską do ZSRR.
piątek 15 stycznia
Do dymisji podał się rząd Marka Rutte w Hadze. Przyczyną są decyzje ministerstwa spraw socjalnych pod kierownictwem Lodewijka Asschera w latach 2012–17, gdy w 20 tysiącach przypadków cofnięto dodatki na opiekę nad dzieckiem (ekwiwalent 500+) z powodu minimalnych błędów przy wypełnianiu wniosków. Asscher, lider socjaldemokratów, złożył rezygnację, żeby nie być obciążeniem dla własnej partii na kilka tygodni przed wyborami. Dziś partia socjaldemokratyczna PvdA jest wprawdzie w opozycji, ale – jak zaznacza Politico – w niderlandzkiej kulturze politycznej przyznanie się do odpowiedzialności przez Ruttego to pozytywny ruch na kilka tygodni przed wyborami. Ten polityczny lis rządzi w Hadze od 2010 roku i nie wygląda na to, by miał ochotę oddać władzę po wyborach 17 marca. Jego partia PVV cieszy się poparciem 43% obywateli.
sobota 16 stycznia
Wybory nowego lidera CDU w Niemczech wygrał Armin Laschet, dotychczasowy premier najludniejszego niemieckiego landu Nadrenia Północna-Westfalia, uważany za zdeklarowanego Europejczyka i kontynuatora linii Merkel w Europie. Jeśli Laschet chce objąć jedno z najważniejszych stanowisk w Europie, powinien zostać wspólnym kandydatem CDU i bawarskiej CSU na urząd kanclerza, a duet CDU–CSU musi wygrać wybory. Ostatnie sondaże były bardzo łaskawe dla rządzących konserwatystów: partię odchodzącej Merkel ulokowały na pierwszym miejscu z poparciem około 37%. Drudzy w tym zestawieniu sondażowym Zieloni uzyskali wynik 20%.
Nepalczycy zdobyli K2 zimą, kończąc pewien etap rywalizacji ludzi z górami. Dotychczas w azjatyckich górach wysokich zdecydowanie dominowali Europejczycy, którzy dziewięciokrotnie weszli na ośmiotysięczniki jako pierwsi oraz dokonali trzynastu pierwszych wejść zimowych. Na 43 osoby, które zdobyły wszystkie czternaście ośmiotysięczników, aż 24 pochodziły z Europy. Himalaista Reinhold Messner był posłem do Parlamentu Europejskiego w latach 1999–2004, a Janusz Onyszkiewicz – w latach 2004–2009.
Klimat… pandemia… technologia… rządy prawa… budżet… Tym będzie żyła UE w 2021 roku. W tym tygodniu informowano także, że umowa europejsko-chińska będzie procedowana bez zmian w chińskim prawie pracy. W Stanach Zjednoczonych podnoszą się głosy, że traktowanie Ujgurów w Chinach należy uznać za ludobójstwo. Odżywa umowa handlowa UE z państwami Ameryki Łacińskiej mimo krytycznego stosunku Europejczyków do wycinki drzew w Amazonii. Manfred Weber w wywiadzie dla Politico mówił, że widzi miejsce dla nowej „unii zdrowotnej”, podobnej do umowy z Schengen sprzed ćwierćwiecza.
również na http://www.fb.com/StanUnii
Felieton jest wyrazem opinii autora. Nie prezentuje stanowiska ZR Małopolskie KOD.